Wiadomości specjalne a wiedza sądu

[..] W języku prawnym występują pojęcia, których interpretacja w konkretnej sprawie wymaga wiadomości specjalnych, a więc sięgnięcia po dowód z opinii biegłego-specjalisty (w prawie karnym np. tzw. określenie lekkiego, średniego albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 i 157 k.k.); w prawie cywilnym np. istnienie podstaw ubezwłasnowolnienia (art. 13 i 16 k.c.) lub stanu wyłączającego świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (art. 82 k.c., 945 § 1 pkt 1 k.c.).

W tych przypadkach jednak ustawa odsyła do określonej dziedziny wiedzy specjalistycznej, która przekracza zasób wiedzy osoby należycie wykształconej i posiadającej odpowiednie doświadczenie życiowe (np. w przypadku stanów patologicznych, skutkujących zniesieniem poczytalności lub jej znacznym ograniczeniem nie jest kwestionowane, że organ procesowy sam ma prawo dokonać i dokonuje oceny poczytalności osoby, a konieczność zasięgnięcia opinii biegłego z zakresu psychiatrii i psychologii powstaje dopiero w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności osoby).

Z odmienną sytuacją mamy do czynienia w przypadku definicji legalnej „przeciętnego konsumenta”. Nie posługuje się ona specjalistyczną terminologią i nie odsyła do wiedzy, która nie jest dostępna sądowi orzekającemu w sprawie z tej przyczyny, że przekracza zasób wiedzy należycie wykształconej osoby o odpowiednim doświadczeniu życiowym.

Wręcz przeciwnie, odwołuje się do pojęć, które zidentyfikować można jako element składowy czegoś, co powszechnie określa się jako wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, a więc jeden z dwóch podstawowych – obok zasad logicznego myślenia – wzorców, w oparciu o które sąd winien dokonać oceny dowodów.

Oczywiście definicja przeciętnego konsumenta odwołuje się do pewnego zasobu wiedzy socjologicznej, psychologicznej czy lingwistycznej, odwołanie to nie wychodzi jednak poza poziom wiedzy ogólnodostępnej, którą z założenia Sąd posiada.

Skoro tak, nie zachodziła potrzeba zasięgania opinii biegłego z zakresu reklamy i marketingu i psychologii społecznej . […]

Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r. sygn. akt VI ACa 821/14